Trong thời đại công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần thay đổi cách chúng ta tiếp cận giáo dục. Các công cụ như ChatGPT không chỉ mang đến những cơ hội mới mà còn đặt ra thách thức đối với cả người dạy và người học. Tại Việt Nam, đặc biệt ở Đại học Quốc gia TP.HCM, gần 90% sinh viên đã sử dụng ChatGPT để hỗ trợ học tập, minh chứng rõ ràng về tầm ảnh hưởng của AI trong lĩnh vực giáo dục.
AI và sự thay đổi trong giáo dục ngôn ngữ
Tại hội thảo “Nghiên cứu và giảng dạy ngôn ngữ và các khoa học liên ngành trong kỷ nguyên số” tổ chức ngày 16-11 bởi Trường Đại học Luật TP.HCM, các chuyên gia nhấn mạnh vai trò quan trọng của AI trong giảng dạy ngôn ngữ.
Ông Dieter Bruhn, giảng viên cao cấp thuộc chương trình giảng viên Anh ngữ của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, chỉ ra ba xu hướng chính trong giáo dục ngôn ngữ hiện đại:
- Tích hợp AI vào kiểm tra và đánh giá: Công nghệ AI giúp phân tích chính xác khả năng ngôn ngữ của người học, đưa ra đánh giá khách quan và chi tiết.
- Phát triển môi trường học tập đa phương tiện: AI tạo ra môi trường tương tác linh hoạt, hỗ trợ học tập qua video, âm thanh và các bài tập thực hành.
- Cá nhân hóa lộ trình học tập: Các công cụ như ChatGPT cho phép người học tiếp cận tài liệu và bài tập phù hợp với nhu cầu và trình độ cá nhân.
Ông Dieter cũng khẳng định rằng AI đang tạo ra sự biến đổi sâu sắc trong giảng dạy, yêu cầu giảng viên phải thích nghi với vai trò mới: từ người truyền thụ kiến thức truyền thống sang người hướng dẫn và hỗ trợ qua công nghệ.
ChatGPT và sự phổ biến trong sinh viên Việt Nam
Theo một nghiên cứu năm 2024, có tới 90% sinh viên Đại học Quốc gia TP.HCM đang sử dụng ChatGPT miễn phí, trong khi 10,8% sinh viên chọn phiên bản trả phí để hỗ trợ học tập. ChatGPT không chỉ được dùng để tra cứu thông tin mà còn hỗ trợ làm bài tập, học ngoại ngữ và cải thiện kỹ năng giao tiếp.
Những lợi ích mà ChatGPT mang lại gồm:
- Học tập mọi lúc, mọi nơi: AI giúp sinh viên truy cập thông tin và giải quyết vấn đề học tập mà không bị giới hạn bởi thời gian hay không gian.
- Tăng cường kỹ năng ngôn ngữ: Sinh viên có thể thực hành nói, viết và đọc với sự hỗ trợ từ ChatGPT, giúp cải thiện nhanh chóng kỹ năng giao tiếp.
- Tương tác linh hoạt: Các nền tảng AI khuyến khích sinh viên tham gia nhiều hơn vào các hoạt động học tập thông qua trò chuyện tương tác và phản hồi tức thì.
Một số nghiên cứu tại các trường đại học ở Bình Dương và Đại học Anh Quốc Việt Nam cũng cho thấy sự hứng thú của sinh viên với việc học ngoại ngữ trên các nền tảng công nghệ, đặc biệt là việc cải thiện kỹ năng nói.
Thách thức từ việc ứng dụng AI trong giáo dục
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, việc ứng dụng AI vào giáo dục cũng gặp không ít thách thức.
- Hạ tầng công nghệ: Không phải tất cả các trường học đều có cơ sở vật chất phù hợp để triển khai công nghệ AI một cách hiệu quả.
- Kỹ năng sử dụng công nghệ: Cả giảng viên và sinh viên cần được đào tạo để sử dụng các công cụ công nghệ một cách tối ưu.
- Chênh lệch vùng miền: Sinh viên tại các khu vực nông thôn thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận thiết bị và kết nối Internet so với sinh viên ở thành phố.
Giải pháp cho giáo dục AI tại Việt Nam
Nhằm khai thác tối đa tiềm năng của AI trong giáo dục, các chuyên gia và nhà trường đã đề xuất một số giải pháp như:
- Đào tạo giảng viên về công nghệ giáo dục: Tổ chức các khóa học để giảng viên nắm bắt và ứng dụng hiệu quả các công cụ AI.
- Phát triển nền tảng học trực tuyến: Tạo điều kiện cho sinh viên truy cập tài liệu học tập chất lượng cao trên nền tảng số.
- Hợp tác với doanh nghiệp công nghệ: Đẩy mạnh mối quan hệ hợp tác giữa trường học và các công ty công nghệ nhằm cung cấp giải pháp giáo dục tiên tiến.
- Tích hợp công nghệ vào giảng dạy: Từ việc xây dựng giáo trình đến kiểm tra đánh giá, AI cần được tích hợp một cách toàn diện để nâng cao chất lượng đào tạo.
Kết luận
Trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là ChatGPT, đã và đang tạo nên sự chuyển đổi mạnh mẽ trong giáo dục tại Việt Nam. Việc gần 90% sinh viên Đại học Quốc gia TP.HCM sử dụng công cụ này để học tập là minh chứng rõ ràng về tầm ảnh hưởng của AI.
Tuy nhiên, để khai thác triệt để tiềm năng của AI, cần có sự đầu tư mạnh mẽ về hạ tầng công nghệ, đào tạo nhân lực và giải quyết các bất cập trong việc tiếp cận công nghệ. Bằng cách này, giáo dục Việt Nam sẽ không chỉ bắt kịp xu thế toàn cầu mà còn tạo ra một thế hệ học sinh, sinh viên sẵn sàng cho tương lai số.
