Sinh viên hiện nay đang đối mặt với vô vàn khó khăn trong môi trường học tập và cuộc sống. Những khó khăn này không chỉ đến từ yêu cầu học tập ngày càng cao mà còn từ những cám dỗ nguy hiểm mà công nghệ và xã hội hiện đại mang lại. Bài viết dưới đây sẽ điểm qua một số thách thức lớn mà sinh viên phải đối mặt trong cuộc sống học đường, từ vấn đề gian lận học tập, sử dụng thuốc lá điện tử đến các hình thức lừa đảo tinh vi.
1. Gian Lận Học Tập và Cám Dỗ Từ Công Cụ Trí Tuệ Nhân Tạo (AI)
Một trong những khó khăn lớn nhất mà sinh viên phải đối mặt trong thời gian gần đây là việc bị nghi ngờ sử dụng công nghệ, đặc biệt là AI, để gian lận trong các bài tập. Việc trí tuệ nhân tạo như ChatGPT trở nên phổ biến đã khiến nhiều sinh viên bị cáo buộc là gian lận khi nộp bài luận hay bài kiểm tra. Trong khi một số sinh viên thừa nhận sử dụng AI để hỗ trợ học tập, không ít người bị nghi oan, gây ra sự lo lắng và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm lý.
Ví dụ thực tế: Albert, một sinh viên ngành tiếng Anh tại Anh, đã bị trường nghi ngờ sử dụng AI trong bài luận của mình. Mặc dù anh khẳng định mình không gian lận, nhưng để bảo vệ bản thân, anh vẫn phải đối mặt với cuộc thẩm vấn từ nhà trường. Cảm giác bị áp lực và nghi ngờ khiến Albert gần như rơi vào khủng hoảng tâm lý. Đây chỉ là một trong nhiều trường hợp xảy ra trong môi trường học tập hiện nay, nơi mà AI và các công cụ công nghệ đang tạo ra sự phân tâm, mâu thuẫn trong cách thức học và giảng dạy.
Ngoài ra, sự phát triển mạnh mẽ của các công cụ AI như Grammarly, Turnitin và Google Gemini khiến cho việc phát hiện gian lận trở nên dễ dàng hơn, nhưng đồng thời cũng tạo ra những trường hợp sai sót trong quá trình quét và phân tích dữ liệu. Tình trạng này khiến sinh viên cảm thấy bất công khi bị nghi ngờ mà không có sự chứng minh rõ ràng.
2. Thuốc Lá Điện Tử: Cám Dỗ Nguy Hiểm Trong Giới Sinh Viên
Bên cạnh những thách thức về học tập, một vấn đề đáng lo ngại khác là sự gia tăng việc sử dụng thuốc lá điện tử trong giới sinh viên. Thuốc lá điện tử trở thành cơn sốt trong cộng đồng học sinh, sinh viên do sự hấp dẫn về mẫu mã, hương vị đa dạng và tính dễ tiếp cận.
Theo Thạc sĩ Trần Trọng Đại – Phó Bí thư Đoàn Trường Đại học Luật Hà Nội, lý do chính khiến sinh viên sử dụng thuốc lá điện tử là do yếu tố “đua đòi”, muốn thể hiện bản thân và thử cảm giác mới lạ. Hơn nữa, thuốc lá điện tử hiện nay có hương vị đa dạng, giúp sinh viên dễ dàng thu hút nhau và tham gia vào thói quen này. Mặc dù thuốc lá điện tử có thể không gây tác hại ngay lập tức như thuốc lá điếu, nhưng việc sử dụng lâu dài có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe và tâm lý, đồng thời làm giảm khả năng tập trung vào học tập.
Đặc biệt, sự dễ dàng trong việc tiếp cận thuốc lá điện tử và việc quảng cáo sản phẩm này trên các nền tảng mạng xã hội đã khiến nhiều sinh viên không nhận thức được tác hại của nó. Một khảo sát gần đây cho thấy gần 50 sinh viên trong số 340 người tham gia đã sử dụng thuốc lá điện tử, mặc dù tỷ lệ này chưa cao so với thuốc lá truyền thống, nhưng con số này vẫn đáng lo ngại.
3. Lừa Đảo Sinh Viên Dịp Cuối Năm: Cám Dỗ Từ Những Chiêu Thức Mới
Bên cạnh các vấn đề về học tập và thói quen xấu, sinh viên hiện nay còn phải đối mặt với một vấn đề nữa là các hình thức lừa đảo tinh vi. Các kẻ lừa đảo thường lợi dụng sự thiếu kinh nghiệm và dễ dàng bị tác động tâm lý của sinh viên để thực hiện các chiêu trò lừa đảo, đặc biệt là trong dịp cuối năm học, khi sinh viên chuẩn bị cho kỳ nghỉ Tết và mùa học mới.
Một trong những chiêu trò phổ biến là giả mạo công an hoặc các cơ quan chính phủ để đe dọa sinh viên với những vấn đề pháp lý như “rửa tiền” hay “vi phạm pháp luật”. Những kẻ lừa đảo này không ngần ngại sử dụng các phương thức như gọi điện thoại, gửi email hoặc thậm chí tạo các cuộc họp trực tuyến qua Zoom để giả mạo các văn bản pháp lý, khiến sinh viên hoang mang và chuyển tiền cho chúng để tránh bị xử lý.
Ngoài ra, một hình thức lừa đảo khác là giả mạo các trường đại học để thông báo trao học bổng du học, mời sinh viên tham gia các chương trình giao lưu quốc tế. Những thông báo này thường yêu cầu sinh viên chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin tài chính cá nhân. Các trường đại học như Đại học FPT và Đại học Bách Khoa đã phải phát đi cảnh báo về những văn bản giả mạo này, nhằm bảo vệ sinh viên khỏi các chiêu trò lừa đảo.
4. Giải Pháp Và Cách Thức Để Sinh Viên Vượt Qua Những Khó Khăn
Để sinh viên có thể vượt qua những khó khăn và cám dỗ này, các trường đại học và tổ chức đoàn thể cần tăng cường công tác giáo dục và tuyên truyền, đồng thời khuyến khích sinh viên chủ động nâng cao nhận thức về các vấn đề như gian lận học thuật, sử dụng thuốc lá điện tử và các hình thức lừa đảo.
Các hoạt động thể dục thể thao, chương trình chia sẻ kinh nghiệm, mời chuyên gia tư vấn về sức khỏe tâm lý và phòng chống lừa đảo sẽ giúp sinh viên cải thiện sức khỏe, tăng cường khả năng tập trung vào học tập, đồng thời nhận thức rõ ràng hơn về những cám dỗ trong xã hội hiện đại.
Trong khi đó, sinh viên cũng cần nâng cao kỹ năng tư duy phản biện, không nên để những lời mời gọi hấp dẫn dẫn dắt mình vào các quyết định sai lầm. Ngoài ra, việc chia sẻ thông tin về các tình huống lừa đảo với bạn bè, gia đình cũng là một cách giúp sinh viên phòng ngừa và tránh rơi vào bẫy của kẻ gian.
Sinh viên hiện nay phải đối mặt với nhiều khó khăn và thử thách, từ việc sử dụng công nghệ trong học tập đến các cám dỗ nguy hiểm như thuốc lá điện tử và lừa đảo. Tuy nhiên, nếu được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng, các bạn trẻ hoàn toàn có thể vượt qua những cám dỗ này và tập trung vào việc học tập, phát triển bản thân. Chỉ khi đó, sinh viên mới có thể xây dựng một tương lai vững chắc và thành công.
