Sinh viên năm 3 đứng trước ngã rẽ lớn: tiếp tục tập trung học hành hay thử sức với công việc làm thêm? Câu hỏi “sinh viên năm 3 có nên đi làm thêm” không chỉ là chuyện cá nhân mà còn là chủ đề nóng, được bàn tán sôi nổi trên các diễn đàn, từ hội nhóm trường đại học đến các trang web như Đại học Quốc gia TP.HCM hay Đại học Bách Khoa. Đi làm thêm mang lại cơ hội kiếm tiền, tích lũy kinh nghiệm, nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Vậy, liệu năm 3 có phải thời điểm lý tưởng để “nhảy” vào thị trường lao động? Hãy cùng mổ xẻ vấn đề này một cách thẳng thắn, không vòng vo!
Lợi ích của việc đi làm thêm: Cơ hội vàng cho sinh viên năm 3
Đi làm thêm không chỉ giúp sinh viên năm 3 “rủng rỉnh” túi tiền mà còn mang lại nhiều giá trị thiết thực, đặc biệt trong giai đoạn chuyển giao từ lý thuyết trên giảng đường sang thực tế công việc:
-
Kiếm thêm thu nhập, giảm gánh nặng tài chính
Sinh viên năm 3 thường đối mặt với nhiều chi phí: học phí, tài liệu, dự án nhóm, hay thậm chí là chi tiêu cá nhân. Một công việc làm thêm, dù là phục vụ quán cà phê, gia sư, hay cộng tác viên content, có thể giúp bạn tự trang trải mà không phải ngửa tay xin tiền gia đình. Theo thống kê từ Báo Thanh Niên, hơn 60% sinh viên Việt Nam chọn làm thêm để tự chủ tài chính. -
Tích lũy kinh nghiệm thực tế
Năm 3 là thời điểm bạn đã có nền tảng kiến thức chuyên môn nhất định. Làm thêm trong các lĩnh vực liên quan như thực tập sinh marketing, IT, hay thiết kế đồ họa giúp bạn áp dụng lý thuyết vào thực tế. Ví dụ, sinh viên ngành CNTT tại Đại học Bách Khoa thường chọn làm freelancer lập trình để nâng cao kỹ năng coding. -
Rèn kỹ năng mềm
Giao tiếp, quản lý thời gian, xử lý tình huống – những kỹ năng này không học được từ sách vở. Làm thêm, dù là công việc đơn giản như bán hàng, cũng giúp bạn học cách đối mặt với áp lực, xử lý phàn nàn từ khách hàng, hay làm việc nhóm hiệu quả. -
Mở rộng mối quan hệ
Làm thêm là cơ hội để bạn gặp gỡ đồng nghiệp, khách hàng, hay thậm chí sếp tương lai. Những mối quan hệ này có thể trở thành “bệ phóng” cho sự nghiệp sau này, đặc biệt khi bạn bắt đầu tìm việc full-time ở năm 4.
Mặt tiêu cực: Cạm bẫy không thể xem nhẹ
Tuy nhiên, đi làm thêm không phải lúc nào cũng màu hồng. Với sinh viên năm 3, giai đoạn này thường “ngập đầu” với môn chuyên ngành, đồ án, và chuẩn bị thực tập. Nếu không biết cân bằng, làm thêm có thể trở thành “con dao hai lưỡi”:
-
Ảnh hưởng đến học tập
Năm 3 là thời điểm quan trọng để xây dựng nền tảng chuyên môn. Nếu dành quá nhiều thời gian cho công việc, bạn có thể bỏ lỡ các buổi học, không đủ thời gian ôn thi, dẫn đến điểm số sa sút. Một khảo sát từ Đại học Quốc gia TP.HCM chỉ ra rằng 30% sinh viên làm thêm có GPA thấp hơn so với những bạn tập trung học. -
Căng thẳng và kiệt sức
Lịch học dày đặc cộng với ca làm thêm kéo dài (đặc biệt với các công việc như phục vụ, giao hàng) dễ khiến bạn mệt mỏi, mất ngủ, thậm chí stress. Nhiều bạn trẻ chia sẻ trên các nhóm sinh viên rằng họ cảm thấy “quá tải” khi phải chạy deadline học và làm cùng lúc. -
Nguy cơ chọn sai công việc
Không ít sinh viên năm 3 “nhảy” vào các công việc không liên quan đến ngành học, như bán hàng đa cấp hay các job “làm giàu nhanh” đầy rủi ro. Những công việc này không chỉ tốn thời gian mà còn có thể khiến bạn mất tiền, mất niềm tin. -
Ảnh hưởng sức khỏe lâu dài
Làm thêm vào buổi tối hoặc các công việc đòi hỏi thể lực cao (như giao hàng, bưng bê) có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Nhiều bạn sinh viên chia sẻ trên X rằng họ bị đau lưng, mỏi mắt sau thời gian dài làm thêm.
Sinh viên năm 3: Có nên đi làm thêm hay không?
Câu trả lời phụ thuộc vào chính bạn: mục tiêu, khả năng quản lý thời gian, và tình hình tài chính. Dưới đây là một số gợi ý để bạn cân nhắc:
-
Nên đi làm thêm nếu…
-
Bạn có khả năng sắp xếp thời gian khoa học, đảm bảo không ảnh hưởng học tập.
-
Công việc liên quan đến ngành học, giúp bạn tích lũy kinh nghiệm (ví dụ: sinh viên kinh tế làm part-time ở công ty tài chính).
-
Bạn cần thêm thu nhập để giảm áp lực tài chính hoặc muốn tự lập.
-
-
Không nên đi làm thêm nếu…
-
Bạn đang “đuối” với lịch học và đồ án, không đủ sức để cân bằng.
-
Công việc không mang lại giá trị lâu dài, như các job đa cấp hoặc quá nặng nhọc.
-
Bạn chưa sẵn sàng về sức khỏe hoặc tâm lý để vừa học vừa làm.
-
Bí kíp để sinh viên năm 3 làm thêm hiệu quả
Nếu quyết định đi làm thêm, hãy lưu ý những mẹo sau để tối ưu hóa trải nghiệm:
-
Chọn công việc phù hợp
Ưu tiên các công việc liên quan đến ngành học hoặc ít nhất giúp bạn phát triển kỹ năng mềm. Ví dụ, sinh viên truyền thông có thể làm content creator, còn sinh viên kỹ thuật có thể thử sức với các dự án freelance. -
Quản lý thời gian chặt chẽ
Sử dụng công cụ như Google Calendar hoặc Notion để lên lịch học và làm. Đảm bảo dành ít nhất 4-5 tiếng/ngày cho việc học và nghỉ ngơi. -
Đặt giới hạn giờ làm
Không nên làm quá 20-25 giờ/tuần để tránh kiệt sức. Theo nghiên cứu từ Đại học Kinh tế Quốc dân, đây là ngưỡng hợp lý cho sinh viên. -
Tìm môi trường làm việc lành mạnh
Tránh xa các công việc có dấu hiệu lừa đảo hoặc yêu cầu đầu tư trước. Hãy kiểm tra kỹ thông tin nhà tuyển dụng trên X hoặc các trang web uy tín. -
Ưu tiên sức khỏe
Đừng vì “cày cuốc” mà bỏ bê ăn uống, ngủ nghỉ. Sức khỏe là nền tảng để bạn học tốt và làm tốt.
Lựa chọn sáng suốt cho tương lai
Vậy, sinh viên năm 3 có nên đi làm thêm? Câu trả lời là có, nhưng chỉ khi bạn đủ khả năng cân bằng và chọn đúng công việc. Đi làm thêm không chỉ giúp bạn kiếm tiền mà còn mở ra cánh cửa trải nghiệm, giúp bạn trưởng thành hơn trước khi bước vào năm cuối đầy thử thách. Tuy nhiên, đừng để công việc lấn át việc học – thứ sẽ quyết định tấm bằng và tương lai lâu dài của bạn.
Hãy lắng nghe cơ thể, đánh giá mục tiêu cá nhân, và tham khảo thêm kinh nghiệm từ các anh chị đi trước trên các diễn đàn của Đại học Quốc gia hay các nhóm sinh viên trên X. Đi làm thêm là cơ hội, nhưng chỉ thành công khi bạn biết cách nắm bắt mà không đánh mất bản thân. Bạn đã sẵn sàng thử sức chưa?
