Để đạt được kết quả cao trong bài thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông (THPT) môn Ngữ văn, không chỉ đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về văn học mà còn cần một phương pháp học tập khoa học và một chế độ sinh hoạt hợp lý. Lời khuyên từ Nguyễn Mai Anh, một trong những thí sinh xuất sắc đạt điểm 10 môn Ngữ văn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022, đã mở ra một hướng dẫn chi tiết cho các thế hệ sĩ tử tiếp theo về cách tiếp cận môn học này một cách hiệu quả nhất.
Học Hiểu Bản Chất
Theo Mai Anh, bí quyết đầu tiên và quan trọng nhất là “học hiểu bản chất” của mỗi tác phẩm văn học. Điều này đòi hỏi thí sinh phải chú trọng đến việc nắm bắt được ý thơ, cốt truyện, và dòng cảm xúc chảy trong từng tác phẩm một cách tinh tế. Việc này không chỉ qua việc nghe giảng trên lớp mà còn thông qua việc tự đọc, tự nghiên cứu và tìm hiểu sâu rộng từ nhiều nguồn thông tin khác nhau, bao gồm cả internet và các bài báo chuyên đề.
Sáng tạo trong viết lách là một phần không thể thiếu trong quá trình học tập, đòi hỏi thí sinh không chỉ áp dụng kiến thức đã học mà còn phải biết cách linh hoạt vận dụng, từ việc sử dụng từ ngữ đến cách thể hiện ý tưởng một cách mới lạ và độc đáo.
Phân Chia Thời Gian Hợp Lý
Tùy từng người có thể phân chia thời gian là 15-20 phút cho phần Đọc hiểu, 20-25 phút phần NLXH, còn lại là NLVH. Phải biết linh hoạt phân chia thời gian theo từng đề, nếu cảm thấy phần nào đó có chút lạ lẫm và không chắc chắn thì phải bình tĩnh giải quyết phần quen thuộc trong thời gian ít nhất.
Khi làm bài Đọc hiểu, thí sinh cần đọc lướt và gạch chân từ khóa ở câu hỏi. Sau đó đọc ít nhất 2 lần văn bản được trích và đọc kỹ câu hỏi và làm bài. Ở 2 câu cuối của phần Đọc hiểu thường sẽ có dạng câu hỏi vận dụng dành cho học sinh. Các bạn có thể trả lời theo trình tự: Giải thích hoặc nêu nội dung khái quát của vấn đề được nhắc đến trong câu hỏi. Sau đó nêu suy nghĩ của bản thân về vấn đề đó rồi liên hệ về hành động của bản thân.
Với phần NLXH, thí sinh nhất định phải xác định rõ vấn đề nghị luận mà đề bài yêu cầu phân tích, mở đoạn đúng trọng tâm, “Đề hỏi gì thì trả lời đó, không hỏi thì không trả lời”, sử dụng những câu văn có hình ảnh và dẫn chứng mang tính thời đại sẽ giúp bài làm thêm ấn tượng hơn. Ví dụ, thay vì viết: “Thái độ sống tích cực giúp chúng ta mỗi ngày trở nên tràn ngập niềm vui và hạnh phúc”. Mình sẽ viết: “Dùng lăng kính tích cực từ trong tâm tưởng rọi chiếu vào cuộc đời là chìa khóa vàng giúp con người phá vỡ những tảng băng cảm xúc, “xả” đi những nỗi buồn chôn dấu, tâm hồn sẽ được nuôi dưỡng bởi những niềm vui và hạnh phúc”.
Với phần NLVH, để đơn giản hóa thì thí sinh nên thống nhất trình tự phân tích mà mình thấy dễ hiểu, logic và dễ triển khai nhất. Sau đó, rèn luyện từng phần nhỏ để cải thiện lực viết, cách diễn đạt và lối tư duy nhanh theo hướng vừa làm, vừa nhớ, vừa nghĩ.
“Có thể viết trước về mở bài, tác giả, tác phẩm, đánh giá chung và kết bài. Viết rồi viết tiếp, viết để hiểu và nhớ, không phải viết 1 lần rồi ngày ngày học thuộc, rất mất thời gian mà không hiệu quả. Nhớ có hệ thống các luận điểm và phân tích cơ bản của các tác phẩm cũng sẽ giúp các bạn có điểm cộng trong mắt giám khảo”, Mai Anh lưu ý.
Rèn Luyện Kỹ Năng Viết
Kỹ năng viết là một phần không thể thiếu trong môn Ngữ văn. Mai Anh nhấn mạnh việc luyện viết hàng ngày, từ đó phát triển lối diễn đạt và cải thiện khả năng tư duy. Thí sinh cần rèn luyện khả năng phân tích và trình bày suy nghĩ của mình một cách rõ ràng, mạch lạc, từ đó nâng cao khả năng viết luận.
Cô ấy cũng khuyên rằng, thí sinh nên có một hệ thống nhớ kiến thức, bao gồm việc ghi chú các luận điểm chính và phân tích của các tác phẩm văn học, giúp việc ôn tập và áp dụng vào bài thi trở nên dễ dàng hơn.
Ngoài ra, Mai Anh cũng nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc duy trì một chế độ sinh hoạt lành mạnh và tinh thần thoải mái. Sự cân bằng giữa học tập và nghỉ ngơi, dinh dưỡng hợp lý, cùng với việc giữ gìn sức khỏe thể chất và tinh thần, là yếu tố then chốt giúp thí sinh đạt được hiệu suất cao nhất trong kỳ thi.
Cuối cùng, thành công trong môn Ngữ văn không chỉ đến từ việc học thuộc lòng hay rèn luyện kỹ năng viết mà còn đòi hỏi sự đam mê, sự kiên nhẫn và quyết tâm theo đuổi mục tiêu. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, phương pháp học tập khoa học, và thái độ tích cực, các thí sinh hoàn toàn có thể đạt được thành tích xuất sắc trong bài thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn.
